Polisitemi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kan Hastalıkları Neden Önemlidir?

Kan, vücudumuzun her hücresine oksijen ve besin taşıyan hayati bir sıvıdır. Sağlıklı bir yaşam için kanın içeriği, hücre sayısı ve yapısı dengede olmalıdır. Bu denge bozulduğunda çeşitli hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu yazıda, kan hücrelerinin normalden fazla üretildiği bir durum olan polisitemi hakkında sade ve anlaşılır bilgiler sunacağız.

---

 Polisitemi Nedir?

Polisitemi, kanda bulunan eritrosit yani kırmızı kan hücrelerinin normalden fazla sayıda olması durumudur. Bu artış, kanın yoğunluğunu artırır ve dolaşımı zorlaştırabilir.

Basit bir ifadeyle: Vücut gereğinden fazla oksijen taşıyıcı hücre üretir. Bu durum bazen bir hastalığın sonucu olabilirken, bazen de kendi başına bir hastalık olarak karşımıza çıkar.

---

Polisitemi Neden Olur?

Polisitemi, iki ana grupta incelenir:

1. Primer Polisitemi (Polisitemia Vera):

Kemik iliğinin kontrolsüz şekilde kırmızı kan hücresi üretmesiyle oluşur. Genetik mutasyonlar (örneğin JAK2 mutasyonu) bu duruma yol açabilir. Kronik bir hastalıktır.

2. Sekonder (İkincil) Polisitemi:

Vücut, oksijen ihtiyacını karşılamak için daha fazla eritrosit üretmeye başlar. Bu durum şu nedenlerle ortaya çıkabilir:

• Yüksek rakımlarda yaşamak

• Kronik akciğer hastalıkları (KOAH vb.)

• Kalp hastalıkları

• Sigara kullanımı

• Böbrek hastalıkları veya tümörleri

---

 Polisitemi Belirtileri Nelerdir?

Polisitemi yavaş geliştiği için başlangıçta belirti vermeyebilir. Ancak ilerledikçe şu şikâyetler görülebilir:

• Baş ağrısı

• Yorgunluk, halsizlik

• Ciltte kızarıklık, özellikle yüz ve ellerde

• Kaşıntı (özellikle sıcak su sonrası)

• Görme bozuklukları

• Baş dönmesi

• Nefes darlığı

• Kan pıhtılaşmasına bağlı komplikasyonlar (örneğin bacaklarda ani şişlik, ağrı)

---

 Kimlerde Daha Sık Görülür?

• 50 yaş ve üzeri bireylerde

• Uzun yıllar sigara kullananlarda

• Kronik akciğer veya kalp hastalığı olanlarda

• Yüksek rakımda yaşayanlarda

• Böbrek hastalığı öyküsü olanlarda

• Ailede benzer kan hastalıkları bulunanlarda

---

 Nasıl Teşhis Edilir ve Takip Edilir?

Polisitemi tanısı basit kan testleriyle başlar:

• Tam Kan Sayımı (Hemogram): Hematokrit (HCT) ve Hemoglobin (Hb) değerleri yüksektir.

• Eritropoetin (EPO) Seviyesi: Sekonder polisitemide yüksek, primerde düşüktür.

• JAK2 Mutasyon Testi: Polisitemia vera tanısı için önemlidir.

Takip sürecinde:

• Düzenli kan tahlilleri

• Kan basıncı ve kalp-damar sağlığı kontrolü

• Pıhtılaşma riski değerlendirilmesi yapılır.

---

 Polisitemi Tedavisi Nasıldır?

Tedavi, polisiteminin tipine ve nedenine göre değişir:

• Flebotomi (Kan alma): Fazla kırmızı kan hücresini azaltmak için yapılır.

• İlaç Tedavisi: Kan üretimini baskılayan ilaçlar (özellikle primer polisitemide).

• Aspirin: Pıhtı riskini azaltmak için düşük doz önerilebilir.

• Altta yatan nedenin tedavisi: Örneğin, KOAH varsa bu hastalık tedavi edilir.

Gaziantep gibi büyük şehirlerde hematoloji ve iç hastalıkları uzmanları tarafından bu süreç profesyonelce yürütülmektedir.

---

 Sonuç

Polisitemi, çoğu zaman sessiz ilerleyen ancak zamanında fark edilmezse ciddi sonuçlara yol açabilen bir hastalıktır. Yorgunluk, baş ağrısı gibi sık karşılaşılan belirtiler bu hastalığın işareti olabilir. Düzenli sağlık kontrolleri ve kan testleriyle erken teşhis mümkündür.

---

 Sık Sorulan 8 Soruya Kısa Cevaplar

1. Polisitemi tehlikeli midir?
   Evet, özellikle damar tıkanıklıklarına yol açabilir. Takip edilmesi şarttır.

2. Polisitemi tedavi edilmezse ne olur?
   İnme, kalp krizi, damar tıkanıklığı gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

3. Bu hastalık bulaşıcı mı?
   Hayır, polisitemi bulaşıcı bir hastalık değildir.

4. Tamamen geçer mi?
   Primer formu kroniktir, ama tedaviyle kontrol altına alınabilir.

5. Diyet polisitemiyi etkiler mi?
   Dolaylı olarak evet. Sigarasız yaşam ve dengeli beslenme olumlu katkı sağlar.

6. Sık kan aldırmak zararlı mı?
   Hayır, uzman kontrolünde yapılan flebotomi tedavi yöntemidir.

7. Gaziantep’te polisitemi tedavisi nerede yapılır?
   Devlet hastaneleri ve özel hastanelerin hematoloji bölümlerinde tedavi mümkündür.

8. Polisitemi kansere dönüşür mü?
   Nadir durumlarda, bazı formları kemik iliği hastalıklarına dönüşebilir. Düzenli takip bu riski azaltır.

 

Uyarı: Bu makalede sunulan bilgiler, genel sağlık bilgilerini paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa veya bu konuda kişisel tavsiyeye ihtiyaç duyuyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Kendi sağlık durumunuzu ve ihtiyaçlarınızı en iyi şekilde değerlendirebilecek profesyonel bir doktorla görüşmeden sağlık kararlarınızı uygulamamanız gerektiğini unutmayın.